Najstariji i najčitaniji francuski dnevnik Le Figaro je objavio autorski tekst ambasadora Nataše Marić o negovanju frankofonih vrednosti među Srbima i težnji Srbije da svoj status u Frankofoniji unapredi u punopravno članstvo: Viktor Igo i Alfonso de Lamartin, koji se ubrajaju u najznačajnije francuske književnike XIX veka, su upoznali Srbe, našu istoriju, mentalitet i stremljenja, a njihove reči o Srbiji su postale trajna svedočanstva i deo zajedničkog istorijskog sećanja na vrednosti koje je srpski narod oduvek baštinio. Poznat je pledoaje Viktora Igoa Pour la Serbie u kojem su opisane strahote stradanja naroda toga vremena. Glas o hrabrosti i istrajnosti Srba u borbi za slobodu u 19. veku proneo je širom Evrope de Lamartin koji je, boraveći u Srbiji, zapisao “Voleo bih da se borim uz ovaj probuđeni narod do njegove potpune slobode”. U XX veku prijateljstvo izmedju Francuske i Srbije, posebno osvedočeno savezništvom u Velikom ratu, daje novi impuls širenju frankofonih vrednosti i uticaju francuske kulture na srpske umetnike, naučnike i političare. Najpoznatiji srpski slikari poput Save Šumanovića i Marka Čelebonovića, člana Francuskog pokreta otpora, su između dva svetska rata živeli u Francuskoj i bili pod uticajem francuske škole, što je ostavilo snažan trag na njihov umetnički opus koji se svrstava u vrhunska dostignuća srpskog likovnog stvaralaštva. Njihovim koracima su krenuli i drugi poznati srpski slikari poput Petra Lubarde, Ljube Popovića, Petra Omčikusa i nedavno preminulog Vladimira Veličkovića, jedinog umetnika sa naših prostora koji je postao član Francuske akademije lepih umetnosti, stajući tako rame uz rame sa srpskim biologom Ivanom Đajom, dopisnim članom Francuske akademije nauka. Umetničkim i naučnim delima u koja su utkali ne samo znanja stečena u Francuskoj, već i snažnu ljubav prema njoj, svi oni nastavljaju da ispunjavaju misiju započetu za života: da šire blagorodni uticaj na generacije Srba koje, podizane u duhu ideala slobode, jednakosti i pravde, neguju i baštine frankofone vrednosti. Srbija ima dugu tradiciju učenja francuskog jezika, na šta ukazuje i predlog prosvetnih vlasti Kneževine Srbije iz 1839. da se na svim klasama na kojima se uči strani jezik u Liceumu i Gimnaziji u Kragujevcu, tadašnjoj prestonici, predaje francuski. Početkom 20. veka u Beogradu je osnovano Francusko literalno društvo, a za lektora za francuski jezik na Beogradskom univerzitetu postavljen je Gaston Gravije, francuski geograf i etnolog. Do današnjih dana osnovan je nemali broj osnovnih i srednjih škola u kojima se odvija i bilingvalna nastava i koje, uz Francuski licej u Beogradu, podižu generacije mladih koji govore francuski i profesionalno se ostvaruju širom frankofone zajednice. Među najpoznatijima je osnovna škola “Vladislav Ribnikar” koja nosi ime osnivača najstarijeg srpskog dnevnog lista “Politika” koji je, pre nego sto će postaviti temelje modernog novinarstva u Srbiji, studirao na Sorboni. Naše veze, naravno, nisu jednosmerne. Lepotu književnog izraza srpskog jezika frankofonoj publici najbolje su približili književnici predvođeni Danilom Kišom, Branimirom Šćepanovićem i Miloradom Pavićem čija su dela prevođena na francuski i objavljivana širom francuskog govornog područja. Veze među nama, svakako, nisu ni samo istorijske. Dovoljno je čuti prve taktove muzike našeg reditelja Emira Kusturice i njegovog benda na koncertima poput onog koji je 2019. održao u UNESCO da biste osetili jedinstvenu umetničku energiju dvostrukog osvajača Zlatne palme. Francuzi i Srbi dele zadovoljstvo kada slušaju virtuoznog Nemanju Radulovića koji živi i radi u Parizu, ali i ponos što se naš proslavljeni teniser Novak Đokovic obraća na francuskom jeziku kad god mu se za to ukaže prilika. Ako potku naših veza čine ove znamenite ličnosti, snagu im daju stotine hiljada Srba, običnih građana, koji su je tražeći svoj životni put protkali prisvajanjem frankofonih vrednosti, formiravši tako trajnu sponu ne samo sa Francuskom, vec i sa svim drugim nacijama koje čine Frankofoniju. Iz njene čvrstine sasvim prirodno proističe naše strateško opredeljenje da u najskorije vreme svoj status u Frankofoniji unapredimo u punopravno članstvo. Uverena sam, stoga, da bi i danas, kao pre skoro 150 godina, Viktor Igo ponovo uskliknuo Pour la Serbie! |